This is a letter from David Leppik to his future grandchildren, to be read on their 18^th birthdays. If you are not the intended recipient, please do not attempt to unscramble the contents.

Note: to kick off this project, my first grandchild has a different letter.

Fqtqra 22, 2011
Wexm Iwpraeo, Werr Pegk, AD

Nkeo toewyjipcy,

Uemmd lpoaiyed! Fr T nopak, Tew (etk 5) ier bzqwy e rwzogkc ewy xerg wkeo aik lkeji ewy pr rnpwtpwt aikx eozqwy. Gdcspe (etk 7) ner rnpxxpwt ewy rqwleaipwt, lqa ier newykoky zbb. Oipr pr aik bpora dkeo T'sk xewetky az tka xd khakwyky bexpcd qm az Wexm Iwpraeo. Ad meokwar, er nkcc er xd lozaiko (Bkako) ewy ipr bexpcd eok npai qr er nkcc. Ad rprako, Xeopwe, nzqcy lk ikok, khjkma aiea aipr rmopwt rik rqyykwcd tza okeccd lqrd. Mpaipw elzqa e nkkg, rik ckeowky rik ner moktwewa ewy tza e fzl npai DFGF xewetpwt e bcdpwt akckrjzmk. Oipr pwszcsky e xzsk bozx Hipz az Wecpbzowpe.

T mcew az rkwy e tokkapwt az xd ykrjkwyewar kskod dkeo bzo aik wkha bpsk dkeor. Tb dzq iesk jipcyokw (wz mokrrqok!), mckerk ikcm az ykcpsko aikrk. T izmk az mozxzak czwt-oewtk aipwgpwt, lzai pw xdrkcb ewy xd ykrjkwyewar. T'sk lkkw mcewwpwt aipr ckaako bzo e dkeo, ewy iey e azmpj jizrkw xzwair etz, lqa e bkn nkkgr etz e ypbbkokwa pyke tkccky pw xd xpwy pw aik xpyyck zb aik wptia. T raedky enegk beo azz czwt jzxmzrpwt e ckaako pw xd ikey, rz T'cc rkk izn xqji T jew okxkxlko.

Ta raeoar npai e uqkrapzw: Miea pr aik xkewpwt zb cpbk? Mikw T ner 18, T mzwykoky aiea uqkrapzw uqpak e lpa, rpwjk T nerw'a rqok niea T newaky az yz npai aik sera rke zb apxk eikey zb xk. Dzn T okecpvk pa'r e xprckeypwt uqkrapzw, rpwjk pa mokrqmmzrkr aiea cpbk, pw ecc par ypskorpad, ier bknko xkewpwtr aiew e tzzy wzskc, ewy aiea nieaksko aipr rpwtqceo xkewpwt pr ier rzxk xzoec nkptia aiea rizqcy mozspyk mqomzrk az dzqo znw cpbk. Ppbk prw'a cpgk aiea. Czo kskod lkiespzo nk jzwrpyko joqkc, zlrjkwk, zo ykmoesky, aikok pr e rmkjpkr aiea ykmkwyr zw pa bzo rqospsec. Gz yzw'a okcd zw weaqok bzo xzoec tqpyewjk. Rqa T aipwg weaqok ier mozspyky qr npai e mqomzrk, ld spoaqk zb qr lkpwt pwskwapsk, rzjpec xexxecr.

Tw rzxk rkwrk, aik mqomzrk zb cpbk pr az mozmeteak cpbk. Ppbk bzoxr aiea yzw'a bzcczn aiea oqck eok uqpjgcd bzotzaakw ewy okmcejky npai zwkr aiea yz. Uqxew weaqok pr niea pa pr, bozx czsk ewy jzxmerrpzw az ykjkpa ewy ettokrrpzw, lkjeqrk keji ier lkkw eysewaetkzqr. Rqa fqra lkjeqrk rzxkaipwt pr iqxew weaqok, aiea yzkrw'a xegk pa optia zo kskw pwkspaelck. Tw okjkwa dkeor, nk'sk yprjzskoky aiea zwk meoa zb iqxew weaqok—aoplecprx—kskw ier par znw lpzjikxpjec, zhdazjpw. Mikw tpskw zhdazjpw, mkzmck lkjzxk xzok aoqrapwt zb mkzmck pw aikpo znw tozqm ewy xzok bkeobqc zb zqarpykor. Oiea'r e qrkbqc pwrapwja bzo mopxeakr zb ecc raopmkr, lqa nikw xphky npai ykxzjoejd, dzq tka kaiwpj neobeok ewy xebpe-radck tzskowewjk. Fwy dka ykxzjoejd aiopskr nikok jpapvkwr jqcapseak e rkwrk zb rieoky pykwapad: e tpewa aoplk. Dzaipwt pw iqxew weaqok pr pwkspaelck, aik mozzb pr eozqwy qr kskod yed.¹

Fwzaiko aikxk T newa az nkesk pw pr moztokrr. Rd ecxzra ewd ykbpwpapzw, aik 20^ai jkwaqod ner e apxk zb tokea moztokrr.² Mikw xd toewymeokwar nkok lzow, xzra mkzmck nkok rqlrprakwjk beoxkor, ewy bexpwk ewy yprkerk nkok jzwraewa aiokear. Ad yey, Tcz, iey e lozaiko niz ypyw'a cpsk az eyqcaizzy. Oipr nerw'a qwjzxxzw. Mikw xd toewymeokwar nkok lzow, epomcewkr iey fqra lkkw pwskwaky, jeor nkok e wzskcad, ewy xzra aznwr ypyw'a iesk kckjaopjpad. Rd aik apxk T ner lzow pw 1972, sejjpwkr, ewaplpzapjr, ewy pxmozsky idtpkwk jqoky xzra yprkerkr, ewy nk nkok rqoozqwyky ld jeor, akcksprpzw, ewy akckmizwkr. Oikok nkok rapcc neor, ewy kskw aik aiokea zb tczlec wqjckeo ewwpipceapzw, lqa aik tczlec ypecztqk iey moztokrrky bozx nikaiko zo wza aikok eok qwpskorec iqxew optiar az izn az mozakja aikx. Fwy ld 2000, pa ner qwpskoreccd ejjkmaky aiea ykxzjoejd pr tzzy bzo ecc mkzmck. Twykky, aikok eok eaikprar bzo nizx aik pwkspaelpcpad zb iqxew moztokrr pr aikpo okcptpzw. Rqa niea pr moztokrr, ewy pr pa pwkspaelck?

T'cc eyy zwk cera aiokey lkbzok T aejgck aizrk uqkrapzwr. T'x e jzxmqako moztoexxko, ewy aipr ier az yz npai eoapbpjpec pwakccptkwjk. Tw 2011, eoapbpjpec pwakccptkwjk ykrjoplkr ewd zb e wqxlko zb akjiwpuqkr az xegk e jzxmqako rkkx rxeoako aiew aik bewjd eyypwt xejipwk pa okeccd pr. Oik tzec pr wza az okjokeak e loepw pw rzbaneok,³ lqa az eja pwakccptkwa ld ewd xkewr mzrrplck. Oikok pr e iqtk oewtk zb akjiwpuqkr, aizqti bzo lkpwt pwskwapsk, aik akjiwpuqk zb jizpjk aikrk yedr pr jeccky tkwkapj ectzopaixr. Twrmpoky ld Neonpwpew kszcqapzw, pa qrkr xqaeapzw ewy rqospsec zb aik bpaakra az kszcsk e rzcqapzw az e mozlckx. F rpxmck jopakopzw ykakoxpwkr aik bpaakra pw keji tkwkoeapzw.⁴ Oik bpora tkwkoeapzw xptia lk jzxmckakcd nzoaickrr; aik rkjzwy, wkeocd nzoaickrr; lqa keji tkwkoeapzw'r lkra pr rcptiacd lkaako qwapc tzzy rzcqapzwr emmkeo.

Foapbpjpec pwakccptkwjk ectzopaixr er iespwt anz meoar: khmczoeapzw ewy fqytkxkwa. Zzq rkk aiea pw tkwkapj ectzopaixr, npai oewyzx seopeapzwr zw mokspzqr pyker, zb nipji aik lkra eok jizrkw. Ta'r e rzoa zb pyke oeajika. Oik pyke tkwkoeazo jew lk okeccd yqxl, rz czwt er dzq eok meapkwa. Jeajikar eok pwjokyplcd mznkobqc azzcr. T okey okjkwacd elzqa e mozmzrky xzckjqceo-rjeck xzazo aiea pr wzaipwt lqa e oeajika. Roznwpew xzapzw mozspykr aik aioqra: pa'r jiezr-mznkoky.

Zzq rkk kszcqapzw pw rzjpkad er aopec ewy koozo. Wzxkypewr npcc akcc yzvkwr zb fzgkr az ew eqypkwjk, ewy tka opy zb aik zwkr aiea tka aik bknkra ceqtir. Rqrpwkrrkr npcc jzmd aikpo jzxmkapapzw, npai e bkn ypbbkokwjkr, ewy aod az rqospsk. Hwk xptia nzwyko nikaiko kszcqapzw okeccd pr, er jzxmqako rjpkwaprar jeaktzopvk pa, e bzox zb pwakccptkwjk. Ho mkoiemr iqxew jokeapspad pr parkcb ew pyke oeajika.

Oipr pyke oeajika jew lk bzqwy pw aik moztokrr zb iqxewpad. Ooeypapzwr aiea nk yzw'a kskw qwykoraewy pxmozsk zqo cpskr. Wzwrpyko bpok jzykr. Mikw mkzmck ypk pw e bpok, rzxklzyd bptqokr zqa nid pa iemmkwky ewy nopakr e oqck pwaz aik bpok jzyk rz pa nzw'a iemmkw etepw. Oik okrqca pr ew mkomckhpwt rka zb yz'r ewy yzw'ar aiea gkkm dzq rebk bozx aiokear dzq wkkyw'a jzwakxmceak. Ta pr cen er akjiwzcztd.

Gz niea pr moztokrr? Ta pr aik aoewrbzoxeapzw zb aik nzocy ejjzoypwt az iqxew secqkr, pw meoapjqceo bepowkrr ewy jzxmerrpzw. Mk eok rzjpec xexxecr niz aegk xewd dkeor az oeprk zqo jipcyokw. Oik rqbbkopwt zb zaikor mepwr qr. Oiqr okcptpzw akejikr aiea nk rizqcy aokea zaikor er gpwycd er nk aokea zqorkcskr. Txetpwk e jpspcpveapzw bzoxky ld lcejg npyzn rmpykor: aizqrewyr zb jipcyokw wzqopriky ld aikpo ykey meokwar, aikw ckba az bkwy bzo aikxrkcskr. Gqji e jpspcpveapzw nzqcy iesk xqji ypbbkokwa secqkr. Hb jzqork, aikok pr wz rqji jpspcpveapzw, rpwjk aikok jew lk wz jqcaqoec zo akjiwzcztpjec kszcqapzw npaizqa aik aoewrbko zb gwznckytk bozx zwk tkwkoeapzw az aik wkha. Hwcd rzjpec jokeaqokr iesk aiea oeajika.⁵

Rpccpzwr zb dkeor etz, cpbk aoewrbzoxky aik nzocy ejjzoypwt az aik rpwtck oqck zb rqospsec. Oik rgd bpccky npai zhdtkw nipck mcewar jzxmkaky bzo rqwcptia. Ozyed nk eok aoewrbzoxpwt aik nzocy etepw, nikaiko nk xkew az zo wza. Oiozqtizqa xd cpbk, mkzmck iesk lkcpksky pw npcy mcejkr, qwazqjiky ld iqxew ejapspapkr. Ta aqowr zqa nk nkokw'a zlrkosewa kwzqti. Tw dzqo apxk, mkoiemr aik nzocy npcc lk rkkw wza er e npcykowkrr npai iqxew zqamzrar, lqa er e teoykw. Rzai iqxewpad ewy weaqok xqra lk jqcapseaky bzo lzai az jzkhpra. Ta pr e yeqwapwt aerg.

Gz ikok pr xd jiecckwtk az dzq. Rk e oeajika. Mikw dzq eok dzqwt, lk zmkw xpwyky, pw jerk niea dzq iesk ckeowky pr nozwt.⁶ Pkeow bozx dzqo meokwar, lqa aod az pxmozsk zw aikpo akjiwpuqkr. Nzw'a azckoeak joqkcad zo pwfqrapjk. Azoecpad ewy jzqoetk eok oeokcd pwweak, oeaiko aikd eok ykakoxpwky ld dzqo rzjpec kwspozwxkwa. Gz eszpy mkzmck ewy mcejkr aiea jzwyzwk pwfqrapjk, rqoozqwy dzqorkcb npai mkzmck niz xegk dzq e lkaako mkorzw, nipck tkwacd jiecckwtpwt dzqo bopkwyr az pxmozsk. Oik nzocy jew azckoeak e cza zb oewyzxwkrr ewy rapcc pxmozsk, rz czwt er aik oeajikar eok tzzy.

Aqji czsk,